Hava Kirliliği

Hava kirliliği nedir?

Atmosferde, yani nefes aldığımız havada, toz, gaz, duman, is, koku, su buharı oranlarının, canlılara zarar verecek  miktar ve  sürede bulunması “hava kirliliği” olarak ifade edilmektedir. Hava kirliliği yüzünden her yıl 7 milyon kişi ölmektedir.

Hava kirliliğinin kaynakları:

1. Doğal Kaynaklar: Orman yangınları, volkan patlamaları, çöl fırtınaları gibi olaylar
2. Yapay Kaynaklar: İnsan faaliyetleri sonucu ortaya çıkan kirliliğin oluşturduğu kaynaklardır. Endüstriyel tesisler, evsel ısınma kaynakları, (düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin kullanılması), motorlu kara taşıtları, gemiler, uçaklar ve trenler (egzoz gazları, partiküller) havanın kirlenmesine neden olan yapay kaynaklardır.

Hava kirliliği, ozon gibi reaktif kimyasallar ve polen gibi biyolojik maddelerin oluşturduğu partiküllerin solunması ile sağlık problemlerine neden olabilir. Birçok kirleticiler sağlığımızı etkileyebiliyor iken, Ozon ve partiküler maddelerin (is) halk sağlığı üzerindeki etkisi büyüktür.  Ozon, hava yollarında (bronşlarda)  tahriş ve hasar yaparak, Akciğer fonksiyonlarında azalmaya ve akciğer hastalıklarına neden olabilir. Astımlı insanlarda, ozona maruz kaldıktan sonra  nefes alma problemleri gelişebilir.

Havada katı ve sıvı damlacıklar halinde bulunan Partiküler maddelerin de solunum problemleri oluşturduğu ve özellikle önceden kalp hastalığı öyküsü olan yaşlılarda kalp problemleri riskinde artışa neden olduğu gösterilmiştir.

Hem ozon hem de Partiküler maddelere maruz kalmanın prematüre (anne karnında) ölüm riskini  artırdığı gösterilmiştir.

Hava kirliliğinin sağlık üzerindeki etkilerini nasıl önleyebilirim?

Evinizdeki, yaşadığınız ve çalıştığınız alanlarda hava kirliliğini azaltmak için yapabileceğiniz birkaç şey var.

1. Hava kalitesi için daha katı düzenlemeleri desteklemek, savunucusu olmak
2. Evinizde daha temiz ve daha verimli cihazları kullanarak enerji tüketimini azaltarak, hava kirliliğine kişisel katkınızı azaltın.
3. Toplu veya aktif (yürüyüş veya bisiklet) ulaşım araçlarını kullanın.
4. Yoğun karayollarının yakınında veya sisli, dumanlı günlerde ağır egzersizden kaçının
5. Antioksidandan yüksek sebze ve meyveleri içeren sağlıklı bir diyetle beslenin. (Ozon gibi kirleticilerin sağlığa etkilerini önlediği gösterilmiştir)
6. Akciğer ve kalp rahatsızlıklarının en uygun tedavisi ve bakımını talep edin.

Hava kirliliği beni etkilediğinde ne tür sorunlarla karşılaşabilirim?

Aşağıdaki sorunlardan herhangi biriyle karşılaşabilirsiniz;

1. Derin nefes almada sorun ya da kalp krizi geçiriyor hissi gibi göğüs rahatsızlığı
2. Nefes darlığı
3. Balgam çıkarma / mukus üretimi
4. Öksürük
5. Aktivite (efor) ile kötüleşebilen hırıltılı solunum
6. Solunum testlerinde, akciğer fonksiyonlarında azalma. Düzensiz kalp atımları (aritmiler) dahil olmak üzere elektrokardiyogram (EKG) değişiklikleri veya kalp hasarını (iskemi) gösteren değişiklikler.

Hava kirliliğinin sağlık üzerindeki etkilerini nasıl önleyebilirim?

Özellikle siz veya çocuğunuz astım veya iskemik kalp hastalığı gibi rahatsızlıklara sahipseniz, Hava kirliliği alarmı verildiği zaman,  uyarıları takip ederek hava kirliliğine maruziyetinizi azaltın.

1. Dumanlı günlerde kapalı ortamda kalın
2. Pencereleri kapalı tutun ve sıcak, dumanlı günlerde klima kullanın.
3. Astım ve kalp ilaçlarınızı, hava kirliliği olan günlerde önerildiği gibi kullanın

Yararlanılan Kaynak: John R. Balmes, MD, on behalf of the Environmental and Occupational Health Assembly, ATS.  Air Pollution and Health.  www.thoracic.org